انواع چوب را بهتر بشناسیم
انواع چوب
گونه های متفاوتی از انواع درختان در کل جهان وجود دارند که هر کدام از این گونه ها خصوصیات منحصر به فردی دارند. این خصوصیات متفاوت، بسته به نوع آب و هوای منطقه، نوع خاک، ارتفاع از سطح دریا و نوع پوشش و نوع جنگل هایی که در آن رشد می کنند تفاوت های بسیاری دارند. این تفاوت ها در سال های مختلف رویش در درخت بر روی خصوصیات چوب بدست آمده تاثیر مستقیمی دارد. وجود خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مختلف باعث ایجاد انواع چوب می شود که در نقوش چوب، رنگ، بو، بافت چوبی و به طور کلی در کاربردهای آن تفاوت های چشمگیری ایجاد می کند.
انواع چوب : معرفی چوب نراد (Abies):
نراد از گروه درختان سوزنی برگ است که خزان نمی کند و اغلب با اسم کاج در بین عامه مردم شناخته می شود. درخت نراد عمدتا در مناطق کوهستانی و در ارتفاع بالا از سطح دریا، در سراسر جهان رشد می کند.
ولی با این وجود، تقریبا در تمامی مناطق آب و هوایی توانایی رشد دارد؛ احتمالا شما هم تجربه مواجه با کاج ها را در شهرهای مختلف داشته اید. درخت نراد حدود ۵۰ گونه مختلف دارد که خواص آن ها با هم متفاوت است و استفاده های گوناگونی نیز دارند.
نراد یا همان چوب روسی، طبق اسم رایجی که در بین مردم دارد، مانند اکثر سوزنی برگان چگالی کمی دارد که مقدار آن در حدود ۳۶۰ تا ۴۵۰ کیلوگرم بر متر مکعب است.
نراد به طور کلی سختی کمی دارد ولی در عین حال نسبت به وزن مخصوص کمش، سختی قابل قبولی دارد. یکی از عوامل تاثیر گذار در این مورد بافت سفت چوب تابستانه این درخت است که یکی از ویژگی های شناسایی چوب نراد یا روسی است.
رنگ این چوب نیز در گونه های مختلف متفاوت است اما عمدتا بافت روشنی دارد.
رنگ چوب نراد از سفید تا زرد روشن یا قهوه ای خیلی روشن است و در برخی از گونه ها کمی مایل به قرمز و در گونه ای مثل رد وود کاملا قرمز دیده می شود.
درون چوب نراد مرز مشخصی با برون چوب آن ندارد. این گونه در ایران با نام تجاری چوب روسی شناخته می شود و به صورت گسترده از آن در صنایع مختلف و انواع هنر های چوبی استفاده می شود.
چوب نراد راست تار است و بافت یکدستی دارد و بافتش متوسط و رو به درشت است. البته تا وقتی راست تار است که با گره های این چوب بافتش تغییر نکرده باشد.
به دلیل مواردی که در بالا بدان اشاره شد، چوب نراد خیلی خوش کار نخواهد بود و به خصوص در هنر منبت مشکلاتی را به همراه دارد؛ اما با این وجود، باز هم از این چوب بسیار زیاد استفاده می شود.
چوب نراد در برابر حمله حشرات موریانه ها مقاوم است و برای ساخت تیر و ستون خانه های تمام چوب کاربرد دارد. همچنین از این چوب در صنعت تخته لایه و کاغذسازی نیز استفاده می شود.
انواع چوب : معرفی چوب توسکا (Alder ،Alnus):
درخت توسکا، از گروه درختان پهن برگ است و در برخی مواقع، رنگی شبیه به چوب راش دارد؛ اما در اغلب موارد نسبت به راش رنگی روشن تر و بافتی متفاوت دارد.
رنگ سفید، زرد تا صورتی کم رنگ یا در بعضی مواقع مخصوصا در گونه هایی که در ایران رشد می کنند صورتی مایل به قرمز نیز در این چوب مشاهده می شود.
توسکا هم به مانند راش، پر مگس های قابل مشاهده ای دارد اما نوع آن کاملا با پر مگس های راش متفاوت است که با اندکی تجربه می توان این دو را از هم تمایز داد.
وزن مخصوص این چوب از ۴۵۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب است که از این نظر هم با چوب راش که سنگین تر است تفاوت دارد. رنگ چوب توسکا در برابر نور آفتاب به قهوه ای مایل به قرمز تبدیل می شود.
همچنین رنگ چوب توسکا با افزایش سن درخت تیره تر می گردد. همان طور که اشاره شد چوب توسکا شبیه ترین بافت را به چوب راش دارد و متاسفانه یکی از بیشترین تقلب ها در بین برخی از سازندگان لوازم چوبی با جا زدن این چوب به جای چوب راش انجام می شود!
اما با کمی تجربه خیلی راحت می توان این دو چوب را از هم تشخیص داد.
تفاوت آشکاری بین بافت برون چوب و درون چوب این درخت وجود ندارد و تبدیل درون چوب به برون چوب تدریجی انجام می پذیرد.
الگوی ظاهری و کلی این چوب شبیه به چوب درخت توس است ولی رنگ توسکا قرمز تر از چوب توس است و به همین دلیل اصلا این اشتباه رخ نمی دهد. دلیل اصلی این شباهت این است که هر دوی این گونه ها از یک خانواده هستند و بافتی شبیه به هم دارند.
منافذ چوب توسکا بسته است و الیاف یکدست و راست تاری دارد و شرایط رشد درخت بر روی چوب آن تاثیر بسیار زیادی دارد. از جمله کاربردهای مهم این چوب در صنعت روکش، تخته چندلا، شمع معادن، خراطی، کلاف مبل و قالب چوبی و غیره است.
انواع چوب : معرفی چوب راش
چوب راش حاصل زندگی درختان راش چندساله است. درختان راش در اروپای مرکزی و غربی پراکنش خوبی دارند؛ هرچند، به صورت درختچه یا درخت بین عرض های جغرافیایی 40 و 60 درجه مشاهده می شوند.
این گونه از میان تمام درختان برگریز در آلمان، غالب ترین درخت است. چوب راش بسیار پرکاربرد و مفید است.
می توان درخت راش را در جنگلهای مخلوط با درختان گونه های دیگر و نیز در جنگل های خالص راش و به ویژه در مناطق کم ارتفاع و در مناطق کمی کوهستانی مشاهده نمود.
راش اروپایی (Fagus sylvatica) پرکاربردترین چوب راش است و بنابراین برای سادگی در بیان، به عنوان راش شناخته می شود. گاهی اوقات، از پیشوند “قرمز” استفاده می شود تا به رنگ قرمز چوب اشاره ای داشته باشیم.
راش مسی با برگهای قهوه ای یا قرمز رنگ، متعلق به نژاد خاصی است و کاربرد تجاری ندارد. راش سفید یا ممرز (Carpinus betulus L.)، متعلق به خانواده گیاه شناسی دیگری است و ویژگی های کاملا متفاوتی دارد.
درختان راش می توانند تا 300 سال یا بیشتر رشد کنند؛ هرچند، عمر متوسط این درختان بین 100 تا 140 سال است. ارتفاع آنها بین 30 تا 35 متر متغیر است.
راش، گونه ای است که چوب درون مشخص دارد. چوب برون و چوب درون راش، رنگ زرد کمرنگ تا سفید مایل به قرمز دارند و پس از تیمار با بخار آب داغ، به رنگ قرمز در می آیند.
این چوب، ساختاری با منافذ ریز و بدون علامتهای قابل توجه دارد. درختان پیر راش (بالای 80 سال) دارای بخشی به نام مغز و به رنگ مایل به قرمز پررنگ هستند که شکل و رنگ نامنظمی دارد.
دانسیته چوب راش 0.73 گرم بر سانتیمتر مکعب است.
ویژگی های چوب راش
چوب راش، وزن متوسط تا سنگینی دارد. بسیار سخت و محکم است؛ ویژگی های استحکامی مناسب و مقاومت بالایی در برابر سایش دارد.
چوب راش به میزان زیادی دچار واکشیدگی می شود و بیشتر از سایر چوب ها مستعد تغییر بُعد و اعوجاج است. چوب راش، قبل از کار یا در طول کار نباید در معرض نوسانات رطوبتی قرار بگیرد.
قابلیت کار
قابلیت کار با چوب راش با وجود سختی بالایی که دارد، بسیار مناسب است. می توان آن را به راحتی برش داد، رنده کرده و سوراخکاری و خرد نمود.
پرداخت کردن سطوح چوب راش، کار ساده ای است.
می توان سطح آن را تیمار کرده، رنگ زد یا پرداخت نمود. چوب راش دوام نسبتا پایینی دارد؛ ولی در عوض، می توان دوام آن را با فرآیند اشباع زیادتر کرد.
چوب راش به صورت الوارِ برش خورده و روکش موجود است.
کاربردهای چوب راش
- تخته لایه، تخته لایه منحنی شکل، تخته لایه با لایه های متعدد
- مبلمان، میز و صندلی
- نماهای داخلی، پلکان، کفپوش پارکت
- ابزار و وسایل خانگی
- مدلسازی
- ساخت پیانو
- ساخت اسباب بازی
شناخت چوب راش
یکی از ویژگی هایی که چوب راش دارد این است که در مناطق کوهستانی به خوبی رشد می کند. برگ های پهنی دارد.
حدود 24 تا 30 درصد حجم جنگل های شمال کشور را تشکیل می دهد.
هر چه ارتفاع از سطح دریا بیشتر باشد چوب راش رشد بهتری و تنه بزرگتری نیز خواهد داشت.
چوب راش چیست؟ یکی از مواردی که می شود با آن چوب راش را از دیگر چوب ها تشخیص داد رنگ آن است.
تنه آن به رنگ سفید است. درون این چوب در ایران به رنگ زرد تا قهوه ای تیره مایل به قرمز می باشد.
در چوب های راش خارجی رنگ درونی چوب کمرنگ تر است.
یکی دیگر از مزایای آن ارتفاع زیادش می باشد که گاهی به 30 تا 35 متر می رسد.
قطر این چوب حدود 5/1 متر تا 2 متر می باشد.
چوب راش چیست؟ خصوصیت بارز چوب راش بافت آن می باشد. این چوب بافتی منسجم و یکنواخت دارد به همین دلیل بسیار خوش تراش است.
در هنگام برش انعطاف زیادی دارد و نمی شکند.
شکل ظاهری چوب راش
چوب راش چیست؟ در فصل پاییز و سرما، برگ های آن می ریزد. جوانه های درخت راش دوکی شکل و کشیده هستند. رنگ جوانه ها طلایی می باشد و برگ داخل آنها تا شده است.
شکل برگ های درخت راش بیضی شکل است.
رنگ برگ ها سبز می باشد والبته قسمت زیرین برگ ها به رنگ سبز روشن هست.
برگ ها بدون دندانه هستند و با کرک هایی که بر روی برگ ها هست حالتی چرم گونه دارند.
چوب راش چیست؟
چوب راش در کشورهای مختلف و با ویژگی ها و خصوصیات تقریبا هم شکل وجود دارد. چوب راش سایه پسند است.
در صورتی که سرمای ناگهانی ای بیاید به چوب آسیب می زند.
میزان رطوبتی که خاک درخت راش در آن به خوبی رشد می کند، متعادل باید باشد. درخت راش در خاک هایی که آب زیادی داشته باشند تحمل نمی کند.
خاک هایی که زهکشی مناسبی داشته باشند و حالت اسیدی، قلیایی یا خنثی داشته باشند برای درخت راش مناسب است.
فرقی اصلی که راش خارجی با ایرانی دارد در میزان رطوبت چوب و قطر چوب است.
چوب راش چیست؟ به دلیل اینکه چوب راش به راحتی با محلول های محافظتی آغشته می شود در کارخانه ها بیشترین استفاده را دارد.
از خصوصیات دیگر چوب راش این است که در مقابل نور آفتاب زیاد، حالت سوختگی پیدا می کند. اگر شدت نور افزایش یابد باعث ایجاد شکاف در چوب درخت راش می شود.
به طور کلی عواملی مثل وضعیت گستردگی شاخه ها، فرم تنه درخت، حالت تاج درخت راش که شاخه ها با زاویه تندی از درون هم خارج می شوند و تقارن، تحت تاثیر عومل مختلف ژنتیکی درخت قابل تغییر هستند.
